Arabuluculuk yöntemi, hukuk sistemimize 22.06.2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan ve yayım tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe yasa ile hukuk uyuşmazlıklarına çözüm üretme amaçlı uygulanmaya başlanmıştır. Bu sistemin uygulaması amacıyla Adalet Bakanlığı bünyesinde bir arabuluculuk dairesi oluşturulmuş ve özel eğitim ve sınavları geçen hukukçulardan oluşmuş bir arabulucu listesi hazırlanmıştır.

Ülkemizde görev yapan mahkemelerin iş yükü, davalara ve duruşmalara ayrılan kısa süreç ve uzun süreli yargılamalarla iki tarafın da birbirini anlayarak adalete ulaştıklarına olan inançları eksik kalabilmektedir. Bu durumdan farklı olarak tarafların kendilerini ifade etmek, karşı tarafı da anlamak  ve ortak bir çözüme ulaşmalarına imkan sağlamak için arabuluculuk sistemi kurulmuştur.

Arabuluculuk sisteminde dava sürecinden önce veya aktif bulunan dava sürecindeki uyuşmazlığın giderilmesi için taraflardan biri diğerini arabuluculuk sistemine davet edebilir. Arabuluculuk sistemine davet alan kişinin uzlaşmayı kabul etmesi veya etmemesi konusunda tamamen serbesttir. Her iki taraf da arabuluculuk sistemi yardımıyla sorunu çözmek isterse Adalet Bakanlığı bünyesinde bulunan arabulucu listesinden bir arabulucu görevlendirilir. Arabulucunun da seçilmesinden sonra sorunu çözme ve uyuşmazlıkların giderilmesi için yasal süreç başlatılır.

Bu sistemde arabulucular bir hakim gibi yasalara uygun çözüm ve karar oluşturmazlar.  Arabulucular, sistematik teknikler uygulayarak tarafları bir araya getirir ve birbirlerini anlamalarını ve kendi sorunlarına kendi çözümlerini üretmesini sağlar. Arabulucular çözüm önermez sadece tarafların kendi çözümlerini bulma sürecini yönetir.

Arabuluculukta geçen süre anlaşmazlıkla ilgili zamanaşımı süresine işlenmeyecektir. Taraflar diledikleri anda arabuluculuk sürecini tamamlamakta özgürlerdir. Arabuluculuk sisteminde tarafların dayandıkları delil ve belgeleri getirmekte özgürdür ancak kurallar gereği bu belgeler ile süreçte taraf beyanları gizlidir. Böylece ticari ve ailevi sırların mahkemede aleni şekilde ortada olmasını istemeyen taraflar için arabuluculuk mantıklı bir yöntemdir.

Tarafların üzerinde rahatça tasarruf edebildikleri uyuşmazlıklar arabuluculuk yöntemi ile çözülebilir. Kamu düzeni gerekçesiyle tarafların iradesine rağmen hakimin denetim ve kararı aranan konularda arabuluculuk sisteminin uygulanması uygun değildir. Bu durumu örneklemek gerekirse, bir boşanma davasında sadece tarafların boşanmak istemesi ile boşanma kararı verilmez. Aile kamu düzeninin bir parçasıdır, karı-koca dışında çocukları ve geniş aileyi ilgilendiren bir yapıdır. Bu nedenler doğrultusunda boşanma, velayet, aile mallarının paylaştırılması gibi konularda ve aile içi şiddet iddiasını içeren anlaşmazlıklarda arabuluculuk sistemi uygun değildir.

Arabuluculuğun resmi ve profesyonel bir iş olması gereği sürece ilişkin masraflar taraflardan alınacaktır.

Arabuluculuk süreci tamamlandığında elde edilen çözüm, arabulucu tarafından tutanakla belirlenir ve mahkeme onayına sürülür.