1. Giriş

MMORPG Nedir ?

Teknoloji çağının, oyun sektöründe bizlere sunduğu en önemli imkanlardan birisi de çok katılımcılı oyunlar olmuştur. MMORPG yani “ massively multiplayer online role-playing game” oyunlar çok sayıda oyuncunun bilgisayarlarından veya oyun konsollarından internete bağlanarak birlikte oynadığı, oyun esnasında çeşitli karakterlere büründüğü devasa video oyunu türüdür. [1] Ülkemizde bu türden en çok bilinen oyunlardan birkaç tanesi; World of Warcraft, Knight Online, Metin 2, Silkroad Online olarak sayılabilir.

Kullanıcılar oluşturdukları karakterler ile hem oyun için yaratıklarla savaşarak karakterlerinin gelişimine ve sahip olduğu eşyalarına katkıda bulunup hem de diğer kullanıcılar ile interaktif bir mücadele içine girebilirler. Oyunlarda zaman kavramı günlük hayatla eş zamanlı olarak ilerlemektedir. Oyuncular genellikle belirli gruplara üye olarak koordine şekilde hedeflerini gerçekleştirmeye çalışmaktadırlar. Karakterlerin kıyafet ya da aksesuar olarak üzerlerine giydiği eşyalar(*item) saldırı ya da savunma gibi güçlerle doğrudan orantılıdır. Bu eşyaların yanında hizmet sağlayıcısı da karakterin gücüne etki eden bazı nesneleri ücretli bir şekilde kullanıcılara sunmaktadır.

Oyuncular ilgili haritalardaki canavarları öldürerek tecrübe puanları kazanmakta bunun yanında öldürülen canavarın sandığından çıkan eşyaların ve oyun paralarının da sahibi olmaktadır. Oyun paralarıyla, oyun içinde karakterin enerjisini doldurmaya yarayan iksirler ya da her saldırı/savunmada tükenen bazı sanal eşyalar satın alınabilir. Ne var ki; oyunların oluşturmuş olduğu bu sanal piyasa günümüzde gerçek piyasayla iç içe geçmiş olup bu oyun paralarının gerçek para karşılığında alınıp satılması için aracılık yapan çok sayıda şirket kurulmuştur.[2]

Knight Online

Knight Online 2002 yılında Beta sürümünü tamamlamış ve 2004 yılında ülkemizde hizmete girmiş bir MMORPG türü video oyunudur. Özellikle piyasaya ilk sürüldüğü yıllarda çok sayıda kullanıcıya ulaşmıştır. Halen Türkiye’deki kendi türünde en popüler oyunlardan biri olarak bilinmektedir. Oyunun hizmet sağlayıcılığını 2012 yılından beri NTT Game Türkiye grubu üstlenmektedir.

2. Knight Online Kullanıcı Sözleşmesi’ne Hukuki Bir Bakış

Hizmet sağlayıcısı NTT Game, kullanıcılar ile arasındaki kuralları tek taraflı olarak hazırlamış olduğu Kullanıcı Sözleşmesi ile düzenlemiştir. Oyunun interaktif bir anlayışı benimsemesi nedeniyle gerek kullanıcıların kendileri arasında gerekse kullanıcılar ile hizmet sağlayıcısı arasında çok sayıda uyuşmazlık meydana gelmektedir. Peki bu uyuşmazlıkların giderilmesi noktasında Kullanıcı Sözleşmesi tek kaynak olarak mı kabul edilmelidir? Bu soruya cevabımız hayır olacaktır. Farklı sektörlerdeki binlerce sözleşme gibi bu sözleşmenin de bazı bölümlerinde açık hukuka aykırılıklar bulunmaktadır. Bu yazımızda bu noktalara kısaca değinmek istiyoruz.

A) Sözleşmenin Yabancı Kanunlara Atıf Yapması Sorunu

Kullanıcı Sözleşmesine kısaca bir göz atıldığında; bu sözleşmenin ABD kanunlarına göre hazırlanmış olduğunu kolaylıkla görebilirsiniz. Fakat Türk Hukuku’nda yerellik ilkesi gereği Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde Türk kanunları uygulanır. Bu tip sözleşmelerde kararlaştırılan edimler Türk Kanunlarındaki emredici hükümlere aykırı olmamak şartıyla geçerliliğini korumaya devam edebilirler. Fakat çelişen hükümlerin bulunması halinde bu maddeler sözleşmenin temelini zedeleyecek mahiyette değilse yazılmamış sayılırlar. Sözleşmeyi temelinden etkileyecek mahiyyette ise sözleşmeyi bütünüyle geçersiz kabul etmek gerekecektir.

B) Sözleşmenin Tek Taraflı Olarak Değiştirilebilmesi Sorunu

Sağlayıcı tarafından hazırlanmış olan bu sözleşmede aynı zamanda NTT Game şirketinin dilediği zaman değişiklik yapabilme hakkı bulunmaktadır. Bu durum büyük sorunlara neden olabilmektedir. Belirli şartlar altında imzaladığınız sözleşme bir anda tek taraflı bir irade beyanı ile değiştirilerek aleyhinizde düzenlenebilir. Türk hukukunda bu hükümleri içeren sözleşmeler kesin hükümsüz olarak kabul edilir. Yine 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında; “ Sözleşmede öngörülen koşullar, sözleşme süresi içinde tüketici aleyhine değiştirilemez.”  denilmektedir. Bu durumda, sözleşmenin geri kalanı geçerliliğini korumakla birlikte bu madde sözleşmeye hiç yazılmamış kabul edilir. Dolayısıyla, Sözleşmeyi imzaladığınız anda sözleşme içeriğinde bulunmayan herhangi bir edim yükümlülüğü (usulüne uygun bir tadil sözleşmesi yapılmadıysa) tarafınıza yüklenemez.

C) Alışverişten Kaynaklı Doğabilecek Tüm Zararların Kullanıcıya Ait Olması Sorunu

Türk hukuk sisteminde hizmet sağlayıcı (NTT Game) ve kullanıcılar arasındaki ilişki tüketici ilşkisi olarak görülmektedir.  6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca; “Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir.” Dolayısıyla sağlayıcıdan aldığınız hizmette bir sıkıntı yaşamanız durumunda sağlayıcının bu sıkıntıyı gidermesi gerekir. Aksi durumda kullanıcıların sahip olduğu bazı seçimlik haklar bulunmaktadır. Bunlar; hizmetin olması gerektiği gibi yeniden görülmesi ya da sözleşmeden dönme ve bedel iadesi haklarıdır. Kullanıcı bu seçimlik haklardan birini kullanmanın yanında Borçlar Kanunu uyarınca tazminat da talep edebilir. Ayrıca, bu seçimlik hakların kullanılması kapsamında ortaya çıkan  her türlü masraf sağlayıcı tarafından karşılanmak zorundadır.

Örneğin; Knight Online Power Up Store (PUS) üzerinden yapmış olduğunuz alışverişte satın aldığınız ürünün siz henüz kullanmadan oyun içeriğinden kaldırılması, Premium süreniz içerisinde hesabınıza erişim engeli getirilmesi “ayıplı hizmet” kapsamında değerlendirilmesi gereken durumlardandır.

D) Oyuncular Arasındaki Ticaretin Yasaklanması ve Uygulanmasındaki Sorunlar

Sağlayıcının oluşturmuş olduğu Kullanıcı Sözleşmesi’nde oyun içerinde harcanmak üzere mevcut bulunan Npoints ya da GB lerin şirketin mülkiyetinde  olup kullanıcılara sadece kullanım hakkının devredildiğine ilişkin bir hüküm bulunmaktadır. Sözleşmedeki bu madde de açıkça hukuka aykırıdır.

Türk Borçlar Kanunu’nda Kullanım Ödüncü (Ariyet) ve Tüketim Ödüncü(Karz) Sözleşmeleri tanımlanmıştır. Kullanmakla tükenen mallar için (para, Npoints, GB, Bitcoin,vs.) düzenlenen Tüketim ödüncü sözleşmesinde, ödünç verenin sözleşme konusu şeyin mül­ki­yetini devir borcunun, ödünç alanın da bunları tüketme yetkisinin bu­­­­lunması sebebiyle, bir şeyin değerinin kullanılması (Wert­gebrauch) söz konusudur. Fakat sözleşmenin sonunda, ödünç alan aldığı şeyin aynı miktar ve vasıfta bir benzerini iade etmek zorundadır. Sağlayıcının kullanıcı sözleşmesinde iddia ettiği gibi oyun içi değeri bulunan sanal eşyalarının mülkiyetinin sağlayıcıda olup yalnızca kullanım hakkının kullanıcılara devredildiği kabul edilirse belli bir vadenin sonunda kullanıcılar tarafından bu değerin hizmet sağlayıcısına iadesi gerekmektedir ki; bu durum oyun dahilinde yorumlandığında  kabul edilemez bir konu olarak karşımıza çıkar. Kanımızca; iade yükümlülüğü olmaksızın ve bir  bedel karşılığında alınmış olan mal açıkça bir satış sözleşmesidir ve buradaki devir bir kullanım hakkının değil mülkiyet hakkının devri olarak kabul edilmelidir.

Kaldı ki oyunun geneline bakıldığında; kullanıcıların sahip oldukları karakterler nezdinde karşılıklı eşya değişimi(trampa), sanal eşyaların(itemlerin) oyun para biriminden(Noah) satışı, Alıcı Pazar (Buy Merchant) kurmak suretiyle item alımı, bağışlama (karşılıksız item ya da GB devri) işlemleri serbest bırakılmış olup sağlayıcının Kullanıcı Sözleşmesi’nde belirttiği gibi bu işlemlerin yasak işlem olarak belirtilmesi söz konusu bile değildir. Oyun yazılımında sağlayıcı tarafından küçük bir değişiklik yapılarak yukarıda anılan işlemlerin yapılması kolaylıkla engellenebilecek iken bu yönde bir irade gösterilmemesi zımni bir onay anlamı taşımaktadır. Bu haliyle, oyun için sanal eşya(item) veya sanal para (Noah) alışverişlerinde yaşanan her türlü aksaklık ve usulsüzlükten işlemin karşı tarafının yanında sağlayıcı NTT Game de müşterek ve müteselsilen sorumludur.

E) Sağlayıcının Hizmet Kesintilerinden Sorumlu Tutulamaması Sorunu

Kullanıcı Sözleşmesinin hemen hemen her maddesinde tekrarlanan sağlayıcının bu kapsamda oluşan aksaklıklardan dolayı herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır ibaresi de yukarıda bahsettiğimiz diğer hususlar gibi açıkça hukuka aykırı bir ifadedir ve kesin hükümsüzdür. 6502 sayılı TKHK’nun 14. maddesinde sağlayıcının hangi hallerde zarardan sorumlu tutulamayacağına ilişkin bir hüküm bulunmaktadır. Bunun dışında kalan ve özellikle sağlayıcının kusurundan ya da ihmalinden kaynaklanan her türlü zararı sağlayıcı gidermek zorundadır.

Sağlayıcı, oyunun her ne kadar ücretsiz oynanan (Free2Play) bir oyun olduğunu iddia etse de Premium satın almaksızın çoğu zaman oyuna giriş bile mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla kullanıcıların oyunu amacı doğrultusunda oynayabilmeleri için Premium başta olmak üzere çeşitli destekleyicileri(Wings,Valkyrie Armor, Tattoo, Magic Bag, vs.) satın almaları gerektiği ve bunlar için ayda en az 750-1000 TL ye yakın harcama yaptıkları bilinen bir gerçektir. Bu durum da göz önüne alındığında, kullanıcının kendisinden kaynaklanmayan her türlü hizmet kesintisi sağlayıcının hizmet kusuru olarak değerlendirilmelidir. Sağlayıcı, kanunlar uyarınca bu kusurları gidermek zorundadır. Örneğin; Premium sahibi kullanıcılara hizmet kesintisinin süresi kadar(güncellemeler dahil) Premium süresi eklenmesi gerekmektedir. Serverların güvenliğini sağlayamamaları nedeniyle yaşanan hizmet kesintilerinde(direkt kusur) kullanıcıların mahrum kaldığı günlük etkinliklerden(Juraid Mountain, Forgotten Temple, vs.) elde edebilecekleri ödülleri de kullanıcıların hesaplarına yansıtmak zorunda olduklarını düşünmekteyiz. Sağlayıcının bu hizmet ayıplarını gidermediği durumlarda kullanıcılar yukarıda açıklamış olduğumuz gibi seçimlik haklarını kullanabilirler.

3. Sonuç

Knight Online özelinde ele aldığımız çoğu MMORPG türü oyunlarda hizmet sağlayıcılar oyunculara keyfi şekilde erişim engeli getirebilmektedir. Bunun yanı sıra kullanıcılar başka kullanıcılar tarafından dolandırılabilmekte ya da hesapları çalınabilmektedir. Bu gibi durumlarda oyuncular çok ciddi maddi kayıplar yaşamakta ve ne yapmaları gerektiğini tam anlamıyla bilememektedirler. Sağlayıcı ve kullanıcılar arasındaki ilişki bir tüketici ilişkisi olduğundan dolayı uyuşmazlığa esas değere göre kullanıcılar; Tüketici Hakem Heyeti(7.550,00TL’ye kadar) , İl Tüketici Hakem Heyeti(7.550,00-11.300,00 TL arası) ya da Tüketici Mahkemesi(11.300,00 TL’den fazla)’ne başvurmalıdır. Tüketici mahkemesine başvurmadan Arabuluculuk görüşmesi yapılması bir dava şartıdır. Arabuluculuk görüşmesi yapılmadan açılacak olan davalar mahkemece reddolunur. Böyle bir durumda alanında uzman ve oyun hakkında bilgi sahibi bir avukattan bilgi almanızı şiddetle tavsiye ederiz. Kodaloğlu Hukuk Bürosu olarak sizlere bu alanda yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.

[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/Devasa_%C3%A7ok_oyunculu_%C3%A7evrimi%C3%A7i_rol_yapma_oyunu (https://tr.wikipedia.org tarih yok)

[2] Bknz. https://www.bynogame.com, https://www.kopazar.com, https://www.oyunfor.com,